In de eerste blog ter voorbereiding op de Trendrede 2014 vertelde Norbert Mirani dat het roer om moet. Een van de signalen die hij vermeldde, betrof het overnemen van voorheen menselijk werk door computers. Is natuurlijk een beweging die al heel lang gaande is. Voordeel van dit fenomeen is dat er een zekere neutraliteit in beoordelingen optreedt, want een goed computerprogramma maakt alleen dat onderscheid, dat gewenst is.
Nadeel is echter dat een computerprogramma vaak volstrekt ongevoelig is voor de achterliggende menselijke oorzaken.
In de inmiddels 23 jaar dat we bij Trendbox het grootschalige onderzoek Life & Living doen, waarin we de verhouding tussen mensen en maatschappelijke bewegingen volgen, zien we menige trend die geraakt wordt door de digitalisering.
Meestal valt bij het ontstaan van een nieuwe trend op computergebied een vorm van tweedeling te constateren in de reacties erop: je vindt het fantastisch of je vindt het niks. Na verloop van tijd is het vooral de functionele beoordeling (nuttigheid bijvoorbeeld) die het doorgaand succes van een digitale trend bepaalt.
Maar soms zijn er van die hele grote bewegingen, die toch gekke, wellicht zelfs ongewenste, gevolgen hebben. Neem nu de rol van digitalisering in het intermenselijk fenomeen van vriendschappen: we hebben Facebook, Twitter, Pinterest, etc.
In eerste instantie door gebruikers bejubeld om het gemak en om de snelheid waarmee je met vrienden, kennissen in contact kunt blijven. Daarna gerespecteerd om het grote aantal digitale vrienden dat je kunt krijgen. Inmiddels gevreesd om de laagdrempelige kritiek-factor. En ont-vriending blijkt in de praktijk nogal moeilijk te zijn.
Eenzaam
Tegen die achtergrond, en door het nogal intensieve karakter ervan, zien we in Life & Living dat het aantal Nederlanders dat zegt minder echte, fysieke vriendschappen te hebben, met forse stappen is opgelopen. Men vindt zelfs van zichzelf dat in het echte leven minder gemakkelijk nieuwe vrienden maakt. En dat men minder contact met buren, kennissen, familie heeft. En dat die smartphone toch wel erg dominant blijkt te zijn.
Met als gevolg dat Eenzaamheid inmiddels helaas een echt maatschappelijk probleem is geworden. 61% van de Nederlanders van 16 jaar en ouder herkende eenzaamheid in januari 2013, twee jaar geleden was dit nog 50%.
‘’t Is waar: ligt niet alleen aan de digitalisering, er is zeker ook een effect van de recessie in de vorm van thuisblijven is goedkoper dan uitgaan, maar toch, het scherm schermt je af…
En wellicht gelukkig: in de vorm van Jongere Vrouwen is er inmiddels een categorie Nederlanders die weer kiest voor de meer fysieke contacten, visites aan vriendinnen, klassiek een kopje thee met een goed gesprek. Niet vermeld wordt nog of de smartphone hierbij uit of aan staat…
Goos Eilander